ارائه سیاستهای توسعه ای اثر بخش در بهبود استفاده از منابع هیدروکربوری ایران با استفاده از مدلهای تصمیم گیری

با توجه به افزایش روزافزون اتکاء اقتصاد جهان به نفت و گاز، محدود بودن عمر این منابع، برنامه ریزی کشورهای صنعتی برای جایگزینی آنها با انرژی های نو و فرصت کوتاه و بسیار ارزشمند پیش روی مسئولین برای استفاده بهینه از این ثروت خدادادی برای زمینه سازی توسعه و پیشرفت کشور، به نظر می رسد بازنگری در سیاست های توسعه ای میادین نفت و گاز و نیز الگوی مصرف آنها در کشور از مهمترین اولویت های ملی باشد. از یک طرف میزان تولید نفت کشور براساس آمارها و مستندات موجود روبه کاهش است و چنانچه در کوتاهترین زمان برای این مشکل چاره اندیشی نشود، بدلیل اتکاء قابل ملاحظه بودجه کشور به درآمد نفت و همچنین رشد روزافزون مصرف فرآورده های نفتی در داخل کشور، در آینده نزدیک باید شاهد بروز مشکلات بسیار سنگین اقتصادی باشیم. از طرف دیگر علیرغم وجود مستندات کافی از روند عرضه و تقاضای محصولات متنوع پائین دستی در بخش نفت و گاز در سطح بین المللی و ارزش افزوده قابل ملاحظه این محصولات (محصولات پتروشیمی)، اصرار بر شیرین سازی گاز و انتقال آن به اقصی نقاط کشور برای استفاده در مصارف خانگی، غیرکارشناسی و نادرست به نظر می رسد. این در حالیست که امروزه در جهان از تزریق گاز بعنوان یک روش موثر برای بازیافت ذخایر نفتی استفاده می شود. بعلاوه با وجود پتانسیل بی نظیر کشور ما برای تأمین انرژی از منابع تجدیدپذیر مانند باد و خورشید، اصرار بر افزایش روزافزون مصرف نفت و گاز بعنوان منبع تأمین انرژی بخصوص حرارتی غیر معقول به نظر می رسد. بنابراین در زمینه توسعه میادین نفتی و اصلاح الگوی مصرف اقدام جدی و عملی مبتنی بر برنامه ریزی منطقی و جامع مورد نیاز است. با این وجود باید توجه داشت که مسئله تصمیم گیری در باره الگوی تولید و مصرف منابع هیدروکربوری ایران، مسئله ای ساده نیست. از یک سو گزینه های مختلفی برای تولید و مصرف منابع هیدروکربوری وجود دارد، بعلاوه عوامل متعددی در انتخاب هر گزینه دخالت دارند. بنابراین انتخاب گزینه مناسب با پیچیدگی فراوان همراه است. لذا بررسی و ارزیابی گزینه های مختلف و ارائه راهکار بهینه برای سیاست گذاری تولید و مصرف منابع هیدروکربوری، یک مسئله تصمیم گیری چند معیاره بوده که حل مناسب آن مستلزم ایجاد مدل ریاضی دقیق و منطبق با شرایط نزدیک به واقع می باشد، به این دلیل مدل سازی مسئله اجتناب ناپذیر به نظر می رسد. به دلیل اهمیت بسیار زیاد نکات مطرح شده در بالا، موضوع "ارائه سیاست های توسعه ای اثر بخش در بهبود استفاده از منابع هیدرو کربوری ایران با استفاده از مدل های تصمیم گیری" بعنوان مقاله پیشنهادی برای پایان نامه انتخاب گردید. پس از بررسی جامع مسئله و با اتکاء مستندات و داده های روشن، مصاحبه با خبرگان و دست اندرکاران و نیز به کمک مدل سازی مسئله با استفاده از روش" گزینه نزدیک به حل ایده آل"و تئوری های انتخاب اجتماعی مانند "بردا" و "کندرسه"، "برنامه ریزی برای کاهش هرچه بیشترمصرف گاز با هدف تخصیص حداکثری گاز به تزریق و تمرکز بر توسعه استفاده از سایر منابع انرژی تجدیدپذیر برای تولید برق بهمراه صرفه جویی و کاهش هدر روی انرژی با هدف اصلاح الگوی مصرف درکوتاه ترین زمان"، بعنوان بهترین گزینه بهره برداری از منابع هیدروکربوری شناخته و معرفی گردیده و اقدامات اجرایی که میبایست توسط نهادهای مختلف حاکمیتی در راستای پیاده سازی گزینه برتر صورت گیرد تبیین شد.